سنگ عقیق

  

.

آگات (عقیق : سنگ عزت نفس) 

.

آگات agate نوعى کلسدونى خانواده اى از کوارتز نهان بلور است که کاربرد آن در جواهر آلات بسیارمعمول است . این سنگ در رنگهاى متنوع اى مانند خاکسترى،قهوه اى،قرمز،سبز،صورتى،آبى و زرد یافت مى شود . آگات ممکن است با رنگهاى خود خط دار باشدو معمولا” به صورت لایه کوارتزاست .آگات حفره دار است و به راحتى رنگ مى شود، به طورى که گاهى براى بیشتر کردن رنگ بندى و لایه بندى آِ نرارنگ میکنند.آگات سفید معمولا” در جواهرات بدل و معمولا” به صورت زمینه استفاده مى شود.آگات خزه اى moss agate داراى تداخل شاخه هاى سیاه،قرمز یا سبز است. انیکس آگاتى است که داراى لایه اى موازى است و آگات چشم لایه بندى به صورت حلقه هایى متحدالمرکز دارد.آگات داراى سختی۵/۶ تا۷ ووزن مخصوص ۶/۲ است . 

. 

انواع سنگ های عقیق معروف : 

.

وجه تسمیه: onyx از کلمه یونانی به معنای ناخن است

رده بندی: اکسید

فرمول شیمیایی: SiO2

ترکیب شیمیایی: SiO2=100% همراه با ادخالهای Al,Fe,Mg,Ca,Ni,Cr

تشابه کانی شناسی: کالسدوئن – اوانسیت

شکل بلورها : تراپزوئدر
سختی : ۶

وزن مخصوص: ۷

شکستگی : صدفی

ژیزمان: نسبتاََ کمیاب ; جنوب برزیل ، اروگوئه ، هند و روسیه

کاربرد: برش آن به صورت پلاک و غیره مصرف می شود

محل پیدایش: برزیل

سایر مشخصات: خواص فیزیکی و شیمیایی آن شبیه کالسدوئن است.بافت آن ازمناطق مرکزی با رنگهای مختلف مخصوصا سیاه و سفید تشکیل شده است. 

 

عقیق یمانی

بهترین عقیق از نظر رنگ : سرخ و زرد و سفید

فرمول شیمیایی: SiO2 سنگی سیلیسی و نوعی از در کوهی است که بیشتر از سنگ یمانی تشکیل شده‌است.

رنگ: سفید تا خاکستری،آبی روشن، نارنجی تا سرخ ،سیاه

حالت بلوری : سنگ چخماق نهان بلورین

ساختار: ریز بلورلوزی پهلو

درجه سختی: ۷

وزن مخصوص: ۲٫۶۵-۲٫۶۶۷

عقیق دلربا :گونه‌ای از آن که ذرات فراوان میکا دارد و براق است دلربا نامیده می‌شود.

عقیق یمانی: به آن گونه که رگه‌های رنگی‌اش بجای سیاه، طیف‌هایی از قرمز هستند عقیق یمانی (Sardonyx) می‌گویند.  

 

عَقیق سلیمانی

یا سنگ باباقوری نوع رگه‌دار سنگ یمانی (chalcedony) است. سنگ یمانی خود گونه‌ای از در کوهی (کوارتز) است.

رنگ رگه‌های عقیق سلیمانی سفید و سیاه است. به آن گونه که رگه‌های رنگی‌اش بجای سیاه، طیف‌هایی از قرمز هستند عقیق یمانی (Sardonyx) می‌گویند.

عقیق یمانی را معمولاً‌ به صورت دامله (گنبدی) یا به صورت تیله می‌تراشند و همچنین برای تراش فرونقش[۱] (intaglio) و برجسته (cameo) هم از آن استفاده می‌شود. برخی از عقیق‌های سلیمانی طبیعی هستند ولی بسیار از آنها را با رنگ کردن و لکه‌دار کردن عقیق تولید می‌کنند.
جزئیات فنیترکیب شیمیایی و نام SiO2 – دیوکسید سیلیکون
درجه سختی ۷
وزن مخصوص ۲٫۶۵ – ۲٫۶۶۷
نمایه شفافیت ۱٫۵۴۳ – ۱٫۵۵۲ تا ۱٫۵۴۵ – ۱٫۵۵۴
دوشکستگی ۰٫۰۰۹
علامت نوری مثبت
ویژگی نوری تک‌محوری

در فرهنگ عوام چشم‌های آشفته و لوچ را به رگه‌های سنگ باباقوری تشبیه می‌کنند و چشم‌های باباقوری می‌نامند. 

 

عقیق خزه ای(Moss Agate)

فرمول شیمیایی: SiO2

سیستم تبلور: هگزاگونال (تریگونال)،بلورهای میکروسکوپی

رخ:ندارد

شکستگی:زبروهموار

سختی: ۶٫۵-۷

وزن مخصوص: ۲٫۶۲-۲٫۵۸

میزان شفافیت : نیمه شفاف

رنگ : بیرنگ با ناخالص های سبزرنگ

رنگ اثر خط: سفید

ژیزمان:هند،چین،امریکا(بهترین نوع عقیق خزه ای از هندوستان استخراج می شود.)

کاربرد: برای ساختن زیورالات وبشقاب مورد استفاده قرار می گیرد.

وازه عقیق خزه ای در حقیقت به نوع بیرنگ ونیمه شفاف کالسدونی اطلاق می شودواز نظرعلمی یک عقیق محسوب نمی شود. عقیق خزه ای دارای محتویاتی به شکل برگ وشاخه های خزه مانند ازنوع کانی هورنبلندریشه ای می باشدوتوده هایی که دارای ناخالصی های فراوان هستند به یشم خزه ای موسومندولی درحقیقت یشم نیستند. عقیق خزه ای با اکسیده شدن فلز اهن موجوددرترکیب شیمیایی کانی هورنبلند که سبز رنگ می باشد به رنگهای قهوهای وقرمز تبدیل می شود.

این کانی شکافهای موجود درسنگها را پر کرده ویا به صورت قلوه سنگ یافت می شود. 

 

عقیق شجری(Dendritic Agate)

این کانی از لحاظ علمی عقیق محسوب نمی شود بلکه از کلسدونی بیرنگ یا سفید –خاکستری با اشکال درخت مانند می باشد.

نام این کانی از کلمه یونانی(Dndrite) به معنای شبیه درخت گرفته شده است.

ماهیت درخت های منقوش شده روی عقیق ناخالصی هایی از اکسیدآهن یا منگنز است که به رنگ قهوه ای تیره یا سیاه می باشند.

عقیق شجری از معادن مختلفی در کشورهای برزیل ،ایالات متحده وهند استخراج می شوند.درگذشته این سنگ از طریق بندر عربی موشا به اروپا حمل می شدوبه همین دلیل ان را سنگ موشا نیز می خوانند. 

 

نمونه  سنگ عقیق در معدن

سنگهای قیمتی

گاهی اوقات بعضی از سنگهای بسیار با ارزش در طبیعت معادل کم ارزش هم دارند و وقتی افراد نا آگاه که در شناخت سنگ تبحری ندارند به آنها نگاه میکنند به اشتباه سنگ کم ارزش را با سنگ قیمتی اشتباه میگیرند.

شیادان و افرادی سود جو از همین مسئله استفاده میکنند و با آن مردم را گول میزنند.

رشته جواهر شناسی شاخه ای مجزا از باستان شناسی میباشد و علم مربوط به خود را در دانشگاه ها داراست . 

جواهرات و سنگها 

سنگ تورمالین : سنگی متبلور به رنگهای زرد ، سرخ ، بنفش که معادن آن در برزیل و برمه و آمریکا و سیبری وجود دارد 

سنگ دُر : دُر بر دو شکل کلی هست. کوهی و بیابانی و بشکل و رنگ بلور میباشد که دارای تللول میباشد و مروارید یکتا در صدف را هم دُر میگویند 

سنگ زمرد یکی از اقسام آلومین به رنگ سبز که از سنگهای قدیمی هست و هر چه پر رنگ تر باشد گرانبها تر است 

الماس یکی از سنگهای گرانبها که عبارت است از کربن خالص متبلور و در هندوستان ، برزیل ، آفریقا و برخی از کشورهای دیگر بشکل کریستال در کانها پیدا میشود گاهی بی رنگ و گاهی در رنگهای سبز ، سرخ ، آبی ، صورتی ، و سیاه یافت میشود. نوع بی رنگ آن در ردیف سنگهای گرانبها هست و فراوانتر از رنگهای دیگر میباشد ولی کلیه رنگهای آن گرانبها هستند. الماس هر چه درشت تر و پاک تر باشد گرانبها تر است. الماس همه اجسام را مخطط میکند و فقط با گرده های مخصوص خود صیقلی می شود. نوع صنعتی آن در شیشه بری به کار میرود.

یاقوت نوعی سنگ گرانبها هست که از معدن به دست می آید به رنگ سرخ ، زرد ، کبود ، سبز و سفید. نوع سرخ و شفاف آن بعد از الماس از بهترین سنگهای موجود میباشد و هر چه بزرگتر و خوش رنگ تر باشد گرانبها تر است در فارسی قدیم به آن یاکند هم میگفتند یواقیت جمع یاقوت است. رمانی= یاقوت درشت و سرخ رنگ شبیه انار یاقوت خام کنایه از لب معشوق می باشد.

زبرجد یک قسم آلومین رنگین مانند زمرد به رنگ زرد یا سبز که از سنگهای قدیمی است و در جواهر سازی بکار میرود و مشهور ترین آن سبز رنگ است در آمریکا و برزیل و استرالیا و روسیه یافت میشود

لعل یکی از سنگهای قیمتی به رنگ سرخ مانند یاقوت یک قسم آلومین رنگین است و در طبیعت پیدا میشود لعل بدخشان یکی از معروفترین آنها میباشد

کهربا صمغ برخی از درختان نوع سرو و کاج که از منۀ قدیمه تولید و مانند سنگ سفت و سخت شده و به رنگهای مختلف زرد و سرخ و سفید است و بر اثر مالش خاصیت الکتریسیته پیدا میکند و در ۲۷۸ درجه حرارت ذوب میشود و سپس به شکل تیره رنگی میسوزد و در آب و الکل و جوهر سقز حل میشود. یکی از اقسام لینیت زغالی است سخت و براق و به خوبی جلا و صیقل پیدا میکند و در جواهر سازی بکار می رود

عقیق یک قسم کوارنز بی شکل به رنگهای مختلف است. نوع مرغوب آن به رنگ سرخ یا آلبالوئی است و مانند سنگهای قیمتی در زینت بکار میرود نوعی از آن که در یمن به دست می آید و سرخ رنگ است معروف به عقیق یمنی یا یمانی است که بیشتر نگین انگشتر میشود و واحدش عقیقه است

فیروزه یکی از سنگهای قیمتی به رنگهای آبی آسمانی که از معدن استخراج میشود و بیشتر نگین انگشتر از آن به دست می آید و در نیشابور و کرمان و فارس و آذربایجان به دست می آید. بهترین آن از معدنی از نیشابور به دست میآید و آن را فیروزه بواسحاقی میگویند.

یشم سنگی است شبیه عقیق یا زبر جد به رنگهای مختلف کبود ، سبز تیره و رنگ صابونی آن نیز یافت میشود.

لاجورد از سنگهای معدنی به رنگ آسمانی یا آبی پر رنگ که سائئده شده آن در نقاشی به کار میرود و در طب قدیم نیز کار برد داشته است. به عربی به آن لازورد میگویند.

مردار سنگ لیتارژ ، جوهر سرب ، جسمی است به رنگ سرخ یا زرد بیستر از سرب و قلعی گرفته میشود برای ساختن مرهم بکار میرود و به آن سنگ مردار هم گفته میشود.

مروارید گوهری است سفید و درخشان که در داخل صدف رشد میکند. وقتی ذره شنی بین صدف و جبه او قرار می گیرد جانور کم کم ماده آهکی بدور آن ذره ترشح میکند و رفته رفته مروارید ساخته میشود. درشتی آن به اندازه دانه خنثی شروع میشود و تا اندازه تخم کبوتر آن وجود دارد و در خلیج فارس و اقیانوس هند صید میشود.